|
|
|
|
Igrzyska starożytne
w pigułce No cóż,
Igrzyska Olimpijskie nie są już młode. Otóż pierwsze olimpiady rozgrywano w
Grecji, a dokładnie w Olimpii. Pierwsze takie zawody odbyły się tam w 776 r.
p. n. e. Rywalizowano w kilku
konkurencjach: pentatlonie, wyścigu rydwanów, biegach w zbroi, boksie,
zapasach, pankrationie oraz recytowano wiersze. Niektóre dyscypliny miały
dziwne nazwy, ale już tłumaczę; pentatlon był to pierwowzór pięcioboju (pente
po grecku "pięć"). Pentatloniści biegali, rzucali dyskiem i
oszczepem, staczali walki zapaśnicze i skakali w dal. Szczególnie ważne były
dla Greków rozgrywki rzutu oszczepem. Otóż oszczep był ich bronią w
bitwach. Im lepiej rzucali, tym większa była korzyść dla wojska. Zaś
pankration była to walka, w której wszystkie chwyty były dozwolone... oprócz
dwóch: przestrzegane były przez zawodników i sędziów zakazy gryzienia i wyłupywania
oczu :). Walka toczyła się bez przerw, dopóki jeden z walczących (było ich
dwóch) się nie poddał lub nie padł (bywało, że martwy). Walczono nago, każdy
z każdym. To już wiemy, ale nie do końca
wiadomo, jak w ogóle powstały IO. Krąży na ten temat kilka opinii. Jedna z
nich mówi, że Herakles (znany też jako Herkules) zorganizował ku czci Zeusa
(pana Olimpu) zawody, w których każdy mógł wziąć udział i zaprezentować
swoją siłę i szybkość. Chciał tym uczcić swój sukces, gdyż wcześniej
wykonał jedną ze swoich słynnych dwunastu prac, czyli oczyścił stajnie króla
Augiasza. Zawody te nazwał Igrzyskami Olimpijskimi. Wkrótce Igrzyska zyskały w
Grecji wielką popularność. Każdy, kto chciał (i był Grekiem), mógł wystąpić
na IO. Odbywały się one co cztery lata (co zresztą nie zmieniło się do
dzisiaj) i zawsze w Olimpii. Była to cicha i spokojna miejscowość,
zamieszkiwana przez kapłanów. Na czas igrzysk stawała się tłocznym i
gwarnym ośrodkiem sportu. Stadion olimpijski mógł pomieścić od 40 do 60
tys. widzów. Sportowcy zaczynali przygotowania do Igrzysk już 10 miesięcy
przed ich rozpoczęciem, a na krótko przed nimi przechodzili na ścisłą dietę:
ser i woda. Gdy wszystko było już gotowe, zaczynano rozgrywki procesją
inauguracyjną i złożeniem ofiar Zeusowi. Następnie zaprzysięgano sędziów,
a zawodnicy ślubowali uczciwą walkę. Sędziowie, oczywiście, przysięgali, że
nie będą stać po stronie żadnego z zawodników. Igrzyska trwały pięć dni
i startowali w nich tylko mężczyźni. Kobiety miały zakaz wstępu na stadion,
gdzie rozgrywano zawody. Gdyby nawet któraś dostała się tam, nie trudno byłoby
ją rozpoznać. Wszyscy mieli nakaz chodzenia nago... Ostatniego dnia rozdawano nagrody
zwycięzcom. W starożytności był to wieniec laurowy i tytuł mistrza. Niezbyt
wiele, prawda? Jednak mistrzowie olimpijscy byli bardzo cenieni i poważani. Gdy
wracali do swoich rodzinnych miast, dostawali różne nagrody i wyróżnienia
jak: wyżywienie do końca życia, dożywotnie zwolnienie z podatków i inne
nagrody materialne. Często zwycięzcom stawiano pomniki w środku miasta.
Niestety do dzisiaj nie zachowały się prawie żadne imiona tamtych mistrzów. W Grecji IO były wielkim
wydarzeniem, wg nich liczono nawet czas. W miarę upływu czasu w zawodach brało
udział coraz więcej sportowców z całej Grecji. Do programu Igrzysk dochodziły
nowe dyscypliny, takie jak walki gladiatorów i walki ludzi ze zwierzętami.
Należy dodać, że na czas olimpiady przerywano wszelkie działania wojenne na
terenie Grecji. Igrzyska osiągnęły największą chwałę ok. 350 r. p. n. e.
Ich charakter zmienił się radykalnie po podbiciu Macedonii przez Rzymian (146
r. p. n. e.). Otwarto je wówczas dla wszystkich, nie tylko dla Greków.
Uczestnicy stali się prawdziwymi zawodowcami, a wielu sędziów uzależniało
ocenę od otrzymanych pieniędzy. IO nie były już tak kryształowo uczciwe jak
kiedyś. Igrzyska starożytne zostały
zniesione przez cesarza Teodozjusza I, który uważał Igrzyska za relikt pogaństwa,
gdyż były one skierowane ku czci Zeusa. Ostatnią, 286-stą olimpiadę
rozegrano w 369 r. n. e.
|
